Süpersonik uçakların bugüne kadar karşılaştığı en büyük problem, sonik patlama sebebiyle yaşanan ses sorunu oldu. Bu sorun, Concorde gibi yolcu uçaklarınının kullanıma girmesine engel oldu. Ancak son yıllarda yapılan atılımla birlilte süpersonik uçaklardaki bu sorun artık tarihe karışmak üzere. Nitekim bu hafta bu konuda önemli bir eşik daha atlandı. NASA’nın sessiz süpersonik jeti X-59, dün ilk uçuşunu başarıyla tamamladı.
X-59, California’daki Palmdale Hava Üssü’nden havalanarak yaklaşık 240 mil/saat (386 km/s) hızla alçak irtifada bir test turu gerçekleştirdi. Bu ilk uçuş, uçağın sistem entegrasyonunu ve yer testlerinde doğrulanan kritik bileşenlerin uçuş koşullarında da düzgün çalışıp çalışmadığını teyit etmek için tasarlandı. NASA yetkilileri, uçağın performansını ve kontrol sistemlerini ölçmek amacıyla yapılan testin planlandığı şekilde tamamlandığını doğruladı.
Sessiz Süpersonik Uçuşun Arkasında Devrimsel Bir Tasarım Yatıyor
X-59, geleneksel süpersonik uçakların oluşturduğu yüksek sesli sonik patlama yerine, çok daha hafif bir ses üretiyor. Uçağın yaklaşık 30 metre uzunluğundaki gövdesi ve olağanüstü ince burun tasarımı, bu akustik etkiyi azaltmak için özel olarak şekillendirilmiş durumda. Burnun uçağın neredeyse üçte birini kaplaması, hava akımlarını yönlendirerek şok dalgalarının birikmesini engelliyor.
NASA mühendisleri, uçağın arka kısmına yerleştirilmiş F414-GE-100 tipi motorun da bu sessiz tasarıma katkıda bulunduğunu belirtiyor. Yaklaşık 10 ton (98 kN) itme gücü üreten bu motor, gövdenin üst kısmına yerleştirilerek sesin yere yansımasını önlüyor. X-59 tam kapasitede test edildiğinde Mach 1.4 (yaklaşık 925 mil/saat) hızla, yani ses hızının yüzde 40 üzerinde uçabilecek. Uçuşlar genellikle 55.000 feet (yaklaşık 16.700 metre) irtifada gerçekleştirilecek.
İlk testin gecikmeli de olsa yapılmış olması bu projenin nihayet rayına oturduğunun göstergesi. Zira NASA için süreç hiç de kolay geçmedi. NASA ve Lockheed Martin’in 2016’da başlattığı X-59 projesi, teknik zorluklar nedeniyle birkaç kez ertelendi. İlk uçuş tarihi önce 2020, ardından 2023 ve 2024 olarak revize edildi. Nihayet 2025 yılı içinde motor testleri, elektromanyetik girişim analizleri ve taksi denemeleri tamamlanarak uçuş için yeşil ışık yakıldı.
Başarılı ilk uçuşun ardından X-59, testlerin bir sonraki aşaması için Edwards Hava Üssü’ne taşınacak. Burada yapılacak testlerde, uçağın farklı hız ve irtifalarda gürültü seviyeleri ölçülecek. Programın ilerleyen safhalarında ise uçak, ABD’deki çeşitli yerleşim bölgelerinin üzerinde uçacak ve bölgelerde yaşayanlardan gürültü algısına dair geri bildirim toplanacak. Bu veriler, gelecekte kara üzerindeki süpersonik uçuş yasağının yeniden değerlendirilmesinde belirleyici rol oynayabilir.
NASA mühendislerine göre X-59’un başarısı yalnızca yeni bir uçak geliştirmekle sınırlı değil; aynı zamanda süpersonik havacılığın geleceğini yeniden tanımlayabilecek bir adım. Eğer proje beklendiği gibi sonuçlanırsa, önümüzdeki yıllarda sessiz, hızlı ve çevreye duyarlı süpersonik yolcu uçuşlarının yeniden gündeme gelmesi mümkün olabilir.
Kaynak : https://www.donanimhaber.com/nasa-nin-sessiz-supersonik-ucagi-x-59-ilk-ucusunu-gerceklestirdi–197890
