Son dönemde gündelik hayatta çok daha yaygın biçimde kullanılmaya başlanan yapay zeka teknolojileri hızla gelişmeye devam ediyor. Neredeyse her gün bu alanda dikkat çekici bir gelişme yaşanırken, önemli eşikler de bir bir aşılıyor. “AI Günlükleri” serimizde, önümüzdeki dönemde dünyadaki hayatı kayda değer ölçüde değiştirme potansiyeline sahip olan bu teknolojik devrimin gelişimini düzenli olarak kayıt altına almaya devam ediyoruz.
Yapay Zeka Dünyasında Bu Hafta Neler Yaşandı?
Yapay zeka dünyasında bu haftanın öne çıkan haberi GPT-5.1’in tanıtılması olurken, son dönemde kritik bir problem hâline gelen tedarik darboğazları bu hafta daha belirgin hâle geldi. Tüm bunlara paralel olarak, her hafta olduğu gibi bu hafta da yeni yapay zeka araçları hayatımıza girdi. İşte yapay zeka dünyasında bu haftanın öne çıkan gelişmeleri:
OpenAI, GPT 5.1’i Tanıttı
OpenAI, Ağustos ayında çıkan amiral gemisi modeli GPT-5’in güncellenmiş versiyonu olan GPT-5.1’i tanıttı. Şirket bu sürümü, ChatGPT’yi daha akıllı ve sohbet etmeyi daha keyifli hâle getiren bir yükseltme olarak tanımlıyor. Yeni sürümle birlikte GPT-5.1 Instant ve GPT-5.1 Thinking adlı iki model geliyor. Model artık, düşünme süresini soruya daha hassas bir şekilde uyarlıyor; karmaşık problemlere daha fazla zaman ayırırken, daha basit olanlara daha hızlı yanıt veriyor. OpenAI, yeni güncellemeyle modelin konuşma tarzı seçeneklerini de genişletiyor. Artık seçenekler arasında Varsayılan (Default), Profesyonel (Professional), Dostane (Friendly), Samimi (Candid), Tuhaf (Quirky), Verimli (Efficient), Meraklı (Nerdy) ve Alaycı (Cynical) gibi tonlar bulunuyor.
OpenAI bu hafta sadece GPT-5.1’i tanıtmakla kalmadı, aynı zamanda ChatGPT’de grup sohbetlerini de test etmeye başladı. Şimdilik sadece birkaç ülkeye sunulan özelliğin ilerleyen dönemlerde diğer ülkelerde de aktif hale getirilmesi bekleniyor.
GPU’dan Sonra Bellek ve HDD Tedariği de Güçleşiyor
Yapay zeka donanımlarına yönelik artan talep, yarı iletken pazarında dengesizlik oluşturmaya devam ediyor. Son raporlara göre kurumsal sınıf HDD’lerin teslimat süreleri iki yılı aşarken, şirketler SSD’lere yönelmeye başladı. Özellikle büyük AI merkezleri, tedarik zinciri sorunlarının etkisini azaltmak amacıyla yüksek kapasiteli QLC NAND sürücüler satın alıyor. Bazı üreticilerin üretim kapasitesinin 2026’ya kadar tamamen dolduğu ve AI şirketlerinin şimdiden NAND stokladığı belirtiliyor. Bu durum, yakın gelecekte hem kurumsal hem de tüketici segmentinde SSD kıtlığı görebileceğimiz anlamına geliyor. Diğer yandan DRAM tarafında da benzer bir tedarik sıkıntısı ortaya çıkmış durumda. Yapay zeka şirketlerinin artan talebi sebebiyle üreticilerin DRAM yetiştirmekte zorlanması, bu tarafta da fiyatarın artmasına sebep oluyor. Nitekimbu hafta Samsung, bellek kıtlığı nedeniyle RAM fiyatlarını %60 arttırdı.
Google’dan Sanal Dünyada Kendi Kendine Öğrenen AI Sistemi: SIMA 2
Google DeepMind, yapay zeka araştırmalarındaki bir sonraki büyük adımı temsil eden SIMA 2‘yi tanıttı.. Yeni nesil genel amaçlı ajan, Gemini’nin gelişmiş dil ve akıl yürütme yetenekleri ile birleşerek artık yalnızca komutları takip eden bir sistem olmaktan çıkıyor. Bunun yerine bulunduğu sanal dünyayı anlamlandırıp etkileşime girebilen bir yapıya kavuşuyor.
SIMA 2, yeni ortamlara bırakıldığında başka bir Gemini modelinden görevler ürettiriyor; bağımsız bir ödül modeli de ajanın performansını puanlıyor. Bu döngüde SIMA 2, kendi hatalarından ders çıkararak tamamen AI tarafından üretilen geri bildirimle yeni davranışlar geliştiriyor. DeepMind, SIMA 2’yi gelecekte daha kapsamlı robotik platformlara açılacak bir kapı olarak görüyor. Araştırmacılar gerçek dünyada görev yapan bir robotun yüksek seviyeli kavrama ve mantık yürütme becerilerine ihtiyaç duyduğunu, SIMA 2’nin de tam olarak bu üst katmanda çalıştığını ifade ediyor.
Broadcom, İnternetsiz Gerçek Zamanlı Çeviri Yapabilen AI Çipi Geliştirdi
Broadcom, gerçek zamanlı ses çevirisini doğrudan cihaz üzerinde gerçekleştiren yeni bir yapay zeka çipi geliştirdiğini duyurdu. Şirketin CAMB.AI ile ortaklaşa geliştirdiği bu yeni yonga seti, bulut bağlantısına ihtiyaç duymadan ses çevirisi, dublaj ve ekran içeriği betimlemesi yapabiliyor. Bu özellik, hem erişilebilirliği artırmayı hem de gizlilik ve performans açısından önemli avantajlar sunmayı hedefliyor. Yeni yapay zeka çipi, tüm işlemleri cihaz üzerinde yerel olarak gerçekleştirdiği için ultra düşük gecikme süresi ve gelişmiş gizlilik vadediyor. Veriler buluta gönderilmediğinden kablosuz bant genişliği kullanımı da büyük ölçüde azalıyor. Bu sayede internet bağlantısına bağımlı kalmadan çok daha hızlı çeviri ve betimleme yapılabiliyor. Black Mirror Bölümü Gerçek Oldu: Ölen Yakınları “Yaşatan” AI Avatarlar Tanıtıldı
Los Angeles merkezli bir girişim olan 2Wai, ölen kişilerin dijital avatarlarını oluşturarak kullanıcıların onlarla etkileşim kurmasını sağlayan yeni uygulamasını tanıttı. Etik olarak epey tartışmalı bir yerde duran bu uygulama, tahmin edeceğiniz üzere sosyal medyada geniş yankı uyandırdı. Black Mirror’ın yıllar önce “Be Right Back” adlı bölümünde işlediği senaryoyu akıllara getiren bu teknoloji, HoloAvatar adı verilen etkileşimli dijital karakterler oluşturmasına imkân tanıyor. 2Wai, bu avatarların istenen kişilerle aynı yüz özelliklerini taşıyabileceğini, aynı sesle konuşabileceğini ve hatta kişinin hatıralarından beslenen bir kişiliğe sahip olabileceğini söylüyor.
Turkcell ve Google Cloud, Türkiye’de İlk Kez Hiper Ölçekli Veri Merkezi Kuruyor
Turkcell, Google Cloud ile Türkiye’de yeni bir Google Cloud Bölgesi kurmak üzere stratejik ortaklık anlaşması imzaladığını duyurdu. Üç veya daha fazla veri alanından oluşacak bu yeni bölge, ülkeyi bölgesel bir bulut teknolojisi ve yapay zeka inovasyon merkezi haline getirmeyi hedefliyor. Google Cloud’un gelişmiş bulut altyapısı sayesinde veri analitiği, siber güvenlik ve dijital iş çözümleri gibi yüksek performanslı servisler artık Türkiye’deki kullanıcılar için düşük gecikme süresiyle erişilebilir olacak. Anthropic’in Yapay Zekası Çinlilerin Siber Saldırı Aracı Hâine Geldi
Devlet destekli Çinli bir hacker grubunun, Claude’u kullanarak dünya genelinde 30 kurumsal ve siyasi hedefe yönelik kapsamlı bir siber saldırı gerçekleştirmeye çalıştığı ve bunda kısmen başarılı olduğu açıklandı. Tarihte insan müdahalesi olmadan büyük çapta gerçekleştirilmiş ilk belgeli siber saldırı olarak tanımlanan bu olayda saldırganlar saldırı kodlarını parçalara bölerek zarar niyetini sakladılar ve yapay zekayı bir siber güvenlik firmasıymış gibi kandırdılar. Daha sonra geliştirilen otomasyon çerçevesinde model kullanıcı adı–şifreleri ele geçirerek büyük miktarda özel veriyi topladı. Baidu, Yeni Yapay Zekasının GPT-5’yi Geride Bıraktığını İddia Ediyor
Baidu, ERNIE-4.5-VL-28B-A3B-Thinking adını verdiği yeni açık kaynaklı çok modlu yapay zeka modelini tanıttı. Çinli teknoloji devi, yeni modelinin OpenAI’nin GPT-5’i ve Google’ın Gemini 2.5 Pro‘sunu birçok ölçümde geride bıraktığını iddia ediyor. Esnek Apache 2.0 lisansı altında yayınlanan model, toplam 28 milyar parametreye sahip bir “Uzmanlar Karışımı” (Mixture of Experts) mimarisini kullanıyor. Toplamda 28 milyar parametreye sahip olmasına rağmen, her çalıştırmada yalnızca 3 milyar parametre etkinleşiyor. Bu sayede, yüksek performansı korurken hesaplama maliyetleri ciddi ölçüde azalıyor.
Microsoft, OpenAI’ın Sadece Yapay Zekasını Değil AI Çiplerini de Alacak
Microsoft’un yıllar önce OpenAI’a yaptığı yatırım şirkete önemli avantajlar sağlamaya devam ediyor. OpenAI’ın geliştirdiği yazılımları kullanarak yapay zeka alanında önemli bir konuma yükselen Microsoft, şimdi bir benzerini donanım tarafında da yapmaya hazırlanıyor. Microsoft CEO’su Satya Nadella, OpenAI’ın üzerinde çalıştığı özel yapay zeka çiplerinin, Microsoft’un donanım geliştirme süreçlerine de entegre edileceğini açıkladı. Bu Hafta Tanıtılan Yapay Zeka Araçları
Marble, yapay zekaya sadece yazılı bir komut ya da tek bir görsel vererek etkileşimli 3D dünyalar yaratmanıza olanak sağlıyor. İsterseniz birden fazla görsel ya da komut vererek bu 3D dünyayı daha da detaylandırabiliyorsunuz.
Time-to-Move, kullanıcıların video içindeki karakterlerin veya objelerin ne yöne nasıl hareket edeceğini belirlemesini sağlıyor.
Açık kaynak kodlu Step-Audio-Editx, metinleri seslendirme konusunda piyasadaki en dikkat çekici modellerden biri olarak kullanıma sunuldu. Step-Audio-Editx, metinleri farklı seslerle, farklı duyguları yansıtacak şekilde seslendirebiliyor.
Evtar, görselini paylaştığınız kıyafeti, fotoğrafını verdiğiniz kişinin üstüne giydirerek nasıl görüneceğini gözler önüne seriyor.
Yapay Zeka Dünyasından Kısa Kısa
- Forbes tarafından paylaşılan analizler, Sora‘nın yüksek kullanım maliyeti yüzünden OpenAI’ın her gün 15 milyon dolar kaybettiğini ortaya çıkardı.
- ChatGPT‘nin Almanya’da başı dertte. Alman mahkemesi, Alman sanatçıların şarkı sözlerini izinsiz kullanarak telif hakkı ihlali yaptığına hükmetti.
- Firefox, AI Window adını verdiği, bir yapay zeka asistanı ve sohbet botu içeren yeni bir yapay zeka tarama özelliği üzerinde çalıştığını duyurdu.
- AMD, yapay zeka stratejisini güçlendirmek için yüksek hızlı çıkarım teknolojilerinde uzman MK1’i satın aldı. Bu hamle, Instinct GPU’larda performans ve verimliliği yeni bir seviyeye taşıyacak.
- Anthropic, Fluidstack ile 50 milyar dolarlık veri merkezi anlaşması imzaladı. Teksas ve New York’ta inşa edilecek tesisler 2026’da faaliyete geçerek yapay zeka altyapısını güçlendirecek.
https://www.youtube.com/embed/Zphax4f6Rls
Kaynak : https://www.donanimhaber.com/yapay-zeka-dunyasinda-bu-hafta-17-kasim-2025–198671
