Netflix’in büyük beğeni toplayan “3 Cisim Problemi” dizisi izlediyseniz veya ilgili romanı okuduysanız bu haber sizi biraz endişelendirebilir: NASA, karmaşık bir yörünge dansıyla birbirine kilitlenmiş üç yıldızdan oluşan bir sistem keşfetti. Keşfedilen üç cisimli sistemde romanda ve dizide anlatılan uzaylılar var mı bilinmez ancak bu sistemin yaklaşık 20 milyon yıl içinde birleşip patlaması bekleniyor.
Dizideki gibi bir sistem
Uluslararası bir araştırma ekibi, evrendeki en karmaşık ve nadir gök cisimlerinden birini keşfetti: Üçlü yıldız sistemi. “TIC 290061484” adı verilen bu sistem, birbirine kilitlenmiş üç yıldızın karmaşık yörünge dansıyla kaotik yaşantısını sürdürüyor. 20 milyon yıl içinde bu yıldızların birleşip süpernova patlamasına neden olması beklenirken bu sistem, NASA’nın TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) tarafından yapılan gözlemler sayesinde keşfedildi.
Bu yıldız sistemi, her 1,8 günde bir birbirinin etrafında dönen ikili yıldız ve bu çifti sadece 25 günde dönen üçüncü bir yıldızdan oluşuyor. Bu yapı, 1956 yılında keşfedilen ve üçüncü yıldızın iç taraftaki çifti 33 günde döndüğü sistemin rekorunu geride bıraktı.
Sistemin düzlemsel yapısı sayesinde, yıldızlar her yörüngelerinde birbirlerinin önünden geçiyor ve bu geçişler sırasında daha uzaktaki yıldızın ışığı bir miktar engelleniyor. Bu “kozmik flaşlar” sayesinde gökbilimciler, yıldızların birbirlerine olan konumlarını ve yapılarını analiz etme imkânı buluyorlar.
Birbirlerine çok yakınlar
Bu keşif, yalnızca yüksek teknolojili teleskopların değil, aynı zamanda yapay zekanın ve vatandaş bilimi adı verilen bir bilimsel hareketin de eseri. TESS teleskobunun topladığı devasa miktardaki yıldız ışığı verileri, makine öğrenimi algoritmaları kullanılarak analiz edildi. Yapılan analizlerde bu olağanüstü sistemin eşsiz bir yönü daha tespit edildi. Yıldızların yörüngeleri birbirine o kadar yakın ki, üç yıldızın tamamı Merkür’ün Güneş’e olan uzaklığından daha dar bir alanda yer alıyor. Aktarılanlara göre üç yıldızlı sistem henüz aralarında kütle çekimsel dengesizlikler yaratmıyor ancak yine de bu sisteme dahil olarak herhangi bir gezegen bulunmuyor. Uzmanlar, yıldızların birlikte oluştuğunu ve bu sürecin gezegenlerin oluşumunu engellediğini öne sürüyorlar. Ancak bu sistemin geleceği oldukça dramatik. İç yıldızların yaşlanmasıyla birlikte genişleyecekleri ve sonunda birleşerek bir süpernova patlamasına yol açacakları düşünülüyor. Bu patlamanın yaklaşık 20 ila 40 milyon yıl sonra gerçekleşmesi bekleniyor.
Yeni teleskop fırlatılacak
Öte yandan, astronomlar daha kısa yörünge periyotlarına sahip üçlü yıldız sistemleri bulmak için çalışmalarını sürdürüyorlar. Bu çaba, mevcut teknolojiyle oldukça zor olsa da NASA’nın yakında fırlatmayı planladığı Nancy Grace Roman Uzay Teleskobu ile bu tür sistemlerin keşfinin çok daha kolay olacağı belirtiliyor. Roman teleskobu, TESS’in kapsadığı gökyüzü alanını çok daha ayrıntılı şekilde inceleyebilecek. Bu sayede galaksimizin kalbindeki yıldız sistemlerini daha önce hiç olmadığı kadar net gözlemleyebileceğiz. Gökbilimciler, Roman teleskobunun sadece üçlü yıldız sistemlerini değil, daha büyük yıldız topluluklarını da keşfetmeyi sağlayacağını umuyorlar. Nancy Grace teleskobunun 2027 yılında fırlatılması hedefleniyor.
https://www.youtube.com/embed/wFGxtEBBbfg
Kaynak : https://www.donanimhaber.com/3-cisim-problemi-gercek-oldu-uc-yildizli-sistem-kesfedildi–182759
