ABD ve Avustralya, kritik mineraller için 8,5 milyar dolarlık tarihi bir anlaşma imzaladı. Bu anlaşma, özellikle yarı iletkenler, elektrikli araçlar ve savunma teknolojileri için hayati öneme sahip minerallere güvenli erişim sağlamayı hedefliyor. İşlem, Çin’in nadir toprak elementleri (NTE)üzerindeki kontrolünü azaltma stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
ABD’den NTE atağı
Geçtiğimiz gün Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump ile Avustralya Başbakanı Anthony Albanese tarafından imzalanan anlaşma, önümüzdeki altı ay içinde her iki hükümetin 3 milyar dolarlık yatırımıyla başlayacak ve toplam 8,5 milyar dolarlık proje hattının temelini oluşturacak. Anlaşma kapsamında Batı Avustralya’da yıllık kapasitesi 100 ton olacak yeni bir galyum rafinerisi kurulacak. Bu miktar, ABD’nin mevcut yıllık galyum tüketiminin yaklaşık beş katına denk geliyor. Galyum, mikrodalga devreleri ve mavi ile mor LED’ler için kritik bir malzeme olup elektronik ve lazer teknolojilerinde kullanılıyor. ABD, galyumun tamamını şu anda ithal ediyor.
Trump, yaptığı açıklamada “Yaklaşık bir yıl içinde, o kadar çok kritik mineral ve nadir toprak elementimiz olacak ki, onlarla ne yapacağınızı bilemeyeceksiniz,” dedi.
Anlaşma aynı zamanda savunma teknolojilerini de kapsıyor. 1,2 milyar dolarlık otonom denizaltı araç (AUV) alımı, savunma girişimi Anduril üzerinden gerçekleştirilecek. Buna ek olarak, ayrı bir 2,6 milyar dolarlık anlaşma kapsamında ilk Apache helikopterleri de teslim alınacak. Yetkililer, AUV alımının yeni bir program mı yoksa daha önce duyurulan Ghost Shark girişiminin bir uzantısı mı olduğunu netleştirmedi.
Avustralya anlaşmasının yanı sıra ABD, kritik minerallerin yerli üretimini hızlandırıyor. Pentagon, Teksas merkezli MP Materials şirketine 400 milyon dolarlık yatırım yaparak nadir toprak mıknatıs üretimini genişletiyor ve NioCorp ile USA Rare Earth gibi diğer firmaları da destekliyor. Bu adımlar, Avustralya ile yapılan iş birliğiyle birleştiğinde, ABD’nin Çin’e olan bağımlılığını azaltmayı hedefliyor. Çin küresel nadir toprak üretiminin yüzde 61’ini, işleme kapasitesinin ise yüzde 92’sini tek başına karşılıyor.
Nadir toprak elementleri nelerdir?
Nadir toprak elementleri ya da kısaca NTE, lantanitlerle birlikte itriyum ve skandiyum elementlerinin oluşturduğu grubu kapsıyor. 17 adet NTE bulunuyor. Çin, son hamlesiyle artık tüm NTE’ler için ihracat lisansı talep ediyor. NTE’ler enerjiden elektroniğe, savunmadan elektrikli araçlara kadar pek çok alanda kritik öneme sahip.
- Lantan (La)
- Seryum (Ce)
- Praseodim (Pr)
- Neodimyum (Nd)
- Prometyum (Pm)
- Samaryum (Sm)
- Europiyum (Eu)
- Gadolinyum (Gd)
- Terbiyum (Tb)
- Disprozyum (Dy)
- Holmiyum (Ho)
- Erbiyum (Er)
- Tulyum (Tm)
- İterbiyum (Yb)
- Lutesyum (Lu)
- İtriyum (Y)
- Skandiyum (Sc)
Türkiye’de NTE rezervi bulunuyor mu?
Enerji Bakanlığı’na göre Beylikova ve Sivrisihar ilçeleri arasında yer alan sahada 694 milyon ton nadir toprak elementi (NTE) bulunuyor. Bu sahanın Çin’in ardından dünyanın en büyük ikinci rezervi olduğu bildiriliyor.
2023’te Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü’ne sahada gerekli hazırlama, zenginleştirme ve depolama tesisleri kurulması için çalışma ve inşaat lisansı verildi. Bu tesislerde cevherin açık işletme yöntemiyle çıkarılması, cevher zenginleştirme ve hidrometalürji prosesleri uygulanarak cevherden NTE, barit, florit ve yan ürün olarak toryumun üretilmesi amaçlanıyor.
Kaynak : https://www.donanimhaber.com/abd-ve-avustralya-dan-dev-nadir-toprak-elementleri-anlasmasi–197567
