Japonya, nükleer füzyon enerjisi alanında önemli bir gelişmeye daha imza attı. Ülkenin önde gelen girişimlerinden Helical Fusion, yaptığı açıklamada yüksek sıcaklık süperiletken (HTS) bobininin büyük ölçekli performans testini başarıyla tamamladığını duyurdu. Bu test, ticari reaktör boyutlarında üretilmiş bir HTS bobininin süperiletken koşullarda kararlı akım üretimini sürdürebildiği ilk uluslararası gösterim oldu.
Helical Fusion CEO’su Takaya Taguchi basın toplantısında, “Bu, füzyon enerji üretimini dünyanın geri kalanından önce gerçekleştirme olasılığının kanıtlandığı anlamına geliyor” dedi.
Test, 15 Kelvin (-258°C) sıcaklıkta, 7 tesla manyetik alan altında 40 kiloamper (kA) kararlı süperiletken akım elde edilerek tamamlandı. Deney, Japonya Ulusal Füzyon Bilimi Enstitüsü (NIFS) tesislerinde gerçekleştirildi.
Helix programı ve Japonya’nın füzyon hedefi
Helical Fusion, araştırmalarını Helix Programı kapsamında sürdürecek. Şirket, 2020’lerin sonuna kadar HTS mıknatıslar ile entegre “blanket/divertor” sistemlerinin performans testlerini tamamlamayı hedefliyor. Bir sonraki büyük adım ise Helix HARUKA adlı entegre gösterim cihazının inşası olacak. Bu sistem, kararlı ve sürekli füzyon reaksiyonlarının pratikte mümkün olduğunu kanıtlamayı amaçlıyor.
2030’lu yıllarda şirket, Helix KANATA adını verdiği pilot füzyon tesisini devreye almayı planlıyor. Bu tesis, 24 saat kesintisiz çalışma, net pozitif elektrik üretimi ve bileşenlerin verimli bakımı gibi ticari füzyonun üç temel kriterini karşılayacak şekilde tasarlanıyor.
Helical Fusion, NIFS’in sarmal füzyon teknolojisini miras alan tek şirket olarak, bu tasarıma dayalı dünyanın ilk ticari füzyon santralini kurmayı hedefliyor. Sarmal “stellaratör” yapısı, dış akım sürücüsüne ihtiyaç duymadan sürekli plazma hapsi sağlayarak diğer füzyon modellerine göre daha uzun ve kararlı çalışma süresi sunuyor. Stellaratör tasarımını bir diğer füzyon tasarımı olan tokamakların daha gelişmiş hali olarak düşünmek mümkün. Ancak bu “gelişmişlik” çok daha karmaşık bir füzyon sürecini de gerekli kılıyor. Tokamak sistemlerinde plazma, toroidal (halka biçimli) bir hazne içinde tutulur ve hem harici manyetik alanlar hem de plazmanın içinden geçen güçlü bir elektrik akımı sayesinde kararlı hale getirilir. Stellaratör ise, plazmayı stabilize etmek için plazma akımına ihtiyaç duymaz. Bunun yerine, çok daha karmaşık, üç boyutlu bobin geometrileri ile tamamen harici manyetik alanlar oluşturur.
Japonya’nın füzyon araştırmalarına ayırdığı toplam bütçe şu anda yaklaşık 100 milyar yen seviyesinde bulunuyor. Buna karşın ABD ve Çin, son yıllarda trilyon yen düzeyinde yatırımlar yapıyor. Helical Fusion’ın başarısı, Japonya’da füzyon projelerine daha fazla kaynak aktarılmasının önünü açabilir. Dünya genelinde füzyon enerjisine yapılan yatırım son bir yılda 2,64 milyar dolar arttı. Ancak uzmanlara göre teknolojinin ticari ölçekte uygulanabilir hale gelmesi için çok daha büyük kaynaklara ihtiyaç var. Halihazırda yaklaşık 50 aktif füzyon projesi yürütülüyor ve Helical Fusion, kararlı enerji üretimi, net enerji kazancı ve sistem sürdürülebilirliği gibi üç temel ticari koşulu aynı anda hedefleyen az sayıdaki girişimden biri olarak öne çıkıyor.
https://www.youtube.com/embed/UhgQHfKtvow
Kaynak : https://www.donanimhaber.com/japonya-dunyanin-ilk-nukleer-fuzyon-bobini-testini-tamamladi–197881
