Çinli araştırmacılar, Ay’ın uzak tarafından alınan toprağın, yakın taraftan alınana kıyasla neden beklenmedik şekilde “yapışkan” olduğunu çözdü. Bu keşif, gelecekte Ay’da kurulacak üsler için önemli sonuçlar taşıyor.
Nature Astronomy dergisinde yayımlanan bulgular, Çin’in Chang’e 6 göreviyle uzak taraftan toplanan toprağın, Dünya’daki hafif nemli bahçe toprağına benzer şekilde davrandığını gösteriyor. Yakın taraftan getirilen örnekler ise daha gevşek, kum benzeri bir yapıya sahipti. Çin Bilimler Akademisi’ne bağlı Jeoloji ve Jeofizik Enstitüsü’ndeki bilim insanları, bu olağan dışı yapışkanlığın son derece küçük taneler ile düzensiz, sivri şekillerin birleşiminden kaynaklandığını belirledi.
Araştırma, 2024 Haziran’ında Chang’e 6 görevinin Güney Kutbu–Aitken Havzası’ndan getirdiği örneklerin incelenmesiyle başladı. Görevin baş tasarımcısı Hu Hao, bu numunelerin önceki görevlerdeki malzemelerden biraz daha viskoz ve daha topaklanmaya yatkın olduğunu fark etti. Chang’e 6, 25 Haziran 2024’te Ay’ın uzak yüzünden toplam 1.935,3 gram örnekle Dünya’ya dönerek bir ilke imza atmıştı.
Mikroskobik kuvvetler rol oynuyor
Qi Shengwen liderliğindeki ekip, 290 binden fazla taneyi yüksek çözünürlüklü CT taramalarıyla analiz etti ve uzak taraf parçacıklarının ortalama yalnızca 48,4 mikron çapında olduğunu, ancak şaşırtıcı derecede keskin ve pürüzlü olduklarını ortaya koydu. Bu birleşim, araştırmacıların “yapışkanlık için mükemmel bir fırtına” olarak tanımladığı koşulları oluşturuyor.
Qi Shengwen’e göre bu sıra dışı bir durum: “Genelde daha ince taneler daha küresel olur. Ancak Chang’e 6 toprağı ince olmasına rağmen çok daha karmaşık şekillere sahip.”
Tanelerin pürüzlü yapısı, aralarındaki sürtünmeyi artırarak birbirlerine kenetlenmelerine yol açıyor. Ayrıca bu kadar küçük parçacıklar, normalde insan ölçeğinde hissedilmeyen elektrostatik çekim ve Van der Waals kuvvetlerinin etkisine daha açık hale geliyor. Araştırmacılar, bu anormal durumun kolay kırılabilen feldispat minerallerinin uzak tarafta daha yüksek oranda bulunmasından ve bölgenin daha şiddetli uzay aşınmasına maruz kalmasından kaynaklanabileceğini düşünüyor.
Ay üssünün inşası için önem taşıyor
Son dönemde Ay programını hızlandıran Çin, 2030’dan önce Ay’a astronot göndermeyi ve 2035’e kadar Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu’nun temel modelini kurmayı planlıyor. Bu elde edilen sonuçların, Ay’da üs inşası ve Ay kaynaklarının geliştirilmesi için önemli bir teorik temel sağlayacağı belirtiliyor. Ancak yapışkan toprağın gerçekten inşaat malzemesi olarak kullanılıp kullanılamayacağının anlaşılması için ek testler yapılması gerekiyor.
Kaynak : https://www.donanimhaber.com/cinli-bilim-insanlari-ay-in-yapiskan-topraginin-gizemini-cozdu–199032
