Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) ilk kez yapay zeka destekli bir kontrol sistemi gerçek görev koşullarında çalıştırıldı. Sonuçlar ise hayli etkileyici. Stanford Üniversitesi ekibi tarafından geliştirilen sistem, istasyonda görev yapan küp biçimli Astrobee robotunun dar geçitlerde ve ekipmanla dolu bölümlerde çok daha akıcı ve güvenli biçimde ilerlemesini sağladı. Bu yeni yaklaşım sayesinde robotun görev süresi yüzde 60’a varan hız artışıyla belirgin şekilde kısaldı.
Yapay zeka uzayı da şekillendiriyor
ISS’in yoğun yerleşimli yapısı, kablolar, raflar, deney modülleri ve bilgisayarlarla dolu alanları nedeniyle robotlar için oldukça zorlu bir navigasyon ortamı oluşturuyor. Bu koşullar altında hareket planlaması yapmak, Dünya’daki robotik sistemlerde kullanılan geleneksel algoritmalarla mümkün olsa bile uzay donanımının sınırlı işlem gücü nedeniyle verimli şekilde uygulanamıyor.
Bu güçlükleri aşmak için ekip, önce güvenli rotalar oluşturmayı sağlayan bir optimizasyon yöntemi geliştirdi. Sıralı konveks programlama adı verilen bu yaklaşım, robotun engellere çarpmadan ilerleyebilmesi için her adımı yeniden çözen bir hesaplama süreci gerektiriyordu. Ancak bu yöntem yüksek doğruluk sağlasa da işlemci yükünü artırıyor ve süreci yavaşlatıyordu. Araştırmacılar bunun üzerine bir makine öğrenimi modeli eğitti. Bu model, algoritmaya doğrudan “soğuk başlangıç” yerine deneyimle şekillenmiş bir “sıcak başlangıç” sunuyor. Yani ilk tahmini çok daha isabetli yaparak hesaplama süresini önemli ölçüde kısaltıyor. Güvenlik sınırlamalarında hiçbir değişiklik yapılmazken yalnızca optimizasyonun ulaşması gereken nokta hızlandırılmış oluyor. Sistem ISS’e gönderilmeden önce NASA Ames Araştırma Merkezi’nde test edildi. İstasyonda başlatılan denemelerde ise mürettebat yalnızca hazırlık ve toparlama aşamalarına müdahil oldu. Tüm komutlar NASA’nın Johnson Uzay Merkezi’nden yer ekibi tarafından iletildi. Toplam 18 farklı rota iki kez denenerek karşılaştırma yapıldı. Bu denemelerde hem standart yöntem hem de AI destekli yöntem test edildi. Özellikle dar alanlarda ve dönüş gerektiren karmaşık manevralarda yüzde 50 ila 60 arasında hızlanma kaydedildi.
Bu başarıyla birlikte sistem NASA tarafından Teknoloji Hazırlık Seviyesi 5 olarak değerlendirildi. Bu statü, teknolojinin gerçek operasyon koşullarında başarıyla çalıştığını ve gelecekteki görevler için risk seviyesinin düştüğünü gösteriyor. Açıkçası robotlar, uzay keşifleri için insanların bir numaralı yoldaşı olabilir. Hatta otonom yapıya sahip robotlar, insanların tehlikeli keşiflere gitmesini bile önleyebilir. Bu bağlamda araştırmacılar, bu adımın sadece başlangıç olduğunu, gelecekte daha gelişmiş yapay zeka modelleriyle robotların uzayda çok daha bağımsız görev yapabileceğini ifade etti.
https://www.youtube.com/embed/9i-VANjEAak
Kaynak : https://www.donanimhaber.com/uzay-istasyonunda-yapay-zeka-devrimi-robotun-hizi-yuzde-60-artti–199514
