Gelişmiş yapay zeka sistemlerinin insan benzeri akıl yürütme süreçlerini taklit etmesi, standart modellere kıyasla çok daha fazla enerji harcamasına yol açıyor. Yakın zamanda yayımlanan yeni bir araştırma, bu durumun elektrik şebekeleri üzerindeki baskıyı artırdığına dikkat çekiyor.
Hugging Face araştırmacısı Sasha Luccioni ile Salesforce’un yapay zeka sürdürülebilirliği direktörü Boris Gamazaychikov tarafından yürütülen AI Energy Score projesinin bulgularına göre, akıl yürütme yeteneğine sahip modeller, 1.000 yazılı komutu işlerken bu özelliği olmayan veya devre dışı bırakılmış modellere kıyasla ortalama 100 kat daha fazla enerji tüketti. Neredeyse tüm büyük yapay zeka şirketlerinin, karmaşık problemleri adım adım çözebilen, insan düşünme biçimini taklit eden akıl yürütme modelleri geliştirmeye hız verdiği düşünülürse, bu sonuçlar daha da önem kazanıyor.
Bazı modellerde fark çok daha yüksek
Araştırmada OpenAI, Google ve Microsoft’un da dahil olduğu 40 açık model incelendi. Bazı modellerde enerji tüketimi aşırı derecede değişiklik gösterdi. Çinli girişim DeepSeek’in R1 modelinin sadeleştirilmiş versiyonu, akıl yürütme özelliği kapalıyken 50 Wh enerji harcadı. Ancak akıl yürütme açıldığında, aynı model 308.186 Wh’e ihtiyaç duydu. Bu, 6.000 katın üzerinde bir artış anlamına geliyor.
Microsoft’un Phi-4 modeli, akıl yürütme etkinleştirildiğinde 9.462 Wh tüketirken, bu özellik kapalıyken yalnızca 18 Wh harcadı. OpenAI’nin gpt-oss modeli ise daha ölçülü bir fark sergiledi. En yüksek akıl yürütme seviyesinde 8.504 Wh, düşük seviyede ise 313 Wh enerji tüketti.
Tüm modeller aynı donanım üzerinde, aynı soru seti ile test edildi. Sorular arasında Super Bowl şampiyonunun kim olduğundan karmaşık matematiksel problemlere kadar çeşitli örnekler yer aldı. Enerji tüketimi ise CodeCarbon yazılımıyla gerçek zamanlı olarak takip edildi.
Şebeke üzerindeki baskı artıyor
Bu sonuçlar, yapay zekanın elektrik altyapısına etkisi konusundaki kaygıları artırıyor. Bloomberg’in Eylül ayındaki analizine göre, veri merkezlerinin yoğun bulunduğu bölgelerde toptan elektrik fiyatları son beş yılda %267’ye kadar yükseldi. Uluslararası Enerji Ajansı, veri merkezlerinin elektrik tüketiminin 2030’a kadar neredeyse iki katına çıkabileceğini, yapay zeka odaklı merkezlerin ise enerji kullanımını dörde katlayabileceğini öngörüyor.
Enerji tüketimindeki artışın büyük bölümü, akıl yürütme modellerinin soruları çözerken çok daha fazla metin üretmesinden kaynaklanıyor.
Bu çalışma, modelleri enerji verimliliğine göre beş yıldızlı bir sistemle karşılaştıran AI Energy Score listesinin ikinci sürümü. Luccioni, bunun tıpkı Energy Star etiketi gibi, kullanıcılara modellerin verimliliğini kolayca karşılaştırabilecekleri standart bir ölçüt sunmasını hedefliyor.
Kaynak : https://www.donanimhaber.com/yapay-zeka-akil-yurutme-modelleri-100-kat-fazla-enerji-tuketiyor–199478
